Retinopatia cukrzycowa

Retinopatia cukrzycowa to najczęstsza przyczyna ślepoty przed 60 rokiem życia w krajach uprzemysłowionych. Rozwija się na podłożu cukrzycy, szczególnie insulino zależnej.

Retinopatia cukrzycowa wynika z uszkodzenia małych naczyń krwionośnych, które odżywiają siatkówkę, przez nieprawidłowe stężenie glukozy we krwi- zaburzona zostaje struktura i funkcja ściany tych kapilar w wyniku czego obserwujemy krwotoczni śródsiatkówkowe, wysięki twarde oraz kłębki waty. W zaawansowanych stadiach retinopatii może również dochodzić do tworzenia się na powierzchni siatkówki nowych patologicznych naczyń, które są przyczyną poważnych powikłań takich jak wylewy krwi do ciała szklistego czy nawet odwarstwienia siatkówki.

Wyróżnia się trzy rodzaje retinopatii cukrzycowej:

 retinopatię nieproliferacyjną - ta odmiana retinopatii cukrzycowej nazywana jest również prostą, ponieważ wiąże się z najmniejszą liczbą powikłań. Może jednak wpływać w dużym stopniu na wzrok- pacjent może skarżyć się na występujące na co dzień kłopoty z prawidłowym postrzeganiem. Najczęściej diagnozowanym objawem sugerującym rozwój schorzenia jest obecność mikrotętniaków, możliwe staje się również pojawienie się krwotoczków śródsiatkówkowych Wszystkie te zmiany są zauważalne podczas badania dna oka. Niemonitorowane schorzenie z czasem rozwija się w odmianę inwazyjną, czyli retinopatię proliferacyjną, a tym samym doprowadza do poważniejszych powikłań.

 retinopatię przedproliferacyjną - w przypadku retinopatii przedproliferacyjnej pojawia się obrzęk plamki, a krwotoki w obrębie siatkówki stają się liczniejsze - symptomy te towarzyszą wcześniej wymienionym objawom charakterystycznym dla retinopatii nieproliferacyjnej. Naczynia tętnicze oraz żylne ulegają nieprawidłowym zmianom, w oku pojawiają się również tzw. „kłębki waty” wynikające z niedokrwienia tętniczek. To z kolei przyczynia się do postępujących zaburzeń widzenia. Po diagnozowaniu u pacjenta retinopatii przedproliferacyjnej należy wykonać angiografię fluoresceinową lub/i OCT celem kwalifikacji do laseroterapii siatkówki bądź iniekcji dogałkowych leków. W ten sposób specjalista będzie w stanie ocenić, w jakim stadium choroby znajduje się oko.

 retinopatię proliferacyjną - z retinopatią proliferacyjną mamy do czynienia, gdy w wyniku niedotlenienia siatkówki dochodzi do tworzenia proliferacji – nowych, patologicznych, a zatem nieprawidłowo funkcjonujących naczyń krwionośnych.  Te słabe i niewydolne naczynia mogą pękać, doprowadzając w ten sposób do wylewów w obrębie ciała szklistego. Na tym etapie schorzenia możliwe staje się trakcyjne odwarstwienie siatkówki. To z kolei skutkuje poważnym uszkodzeniem wzroku, a nawet utratą zdolności widzenia. Opisywana odmiana schorzenia wiąże się z największą liczbą powikłań, dlatego tak ważna jest jak najszybsza i prawidłowo postawiona diagnoza. Rozwiązaniem w tym przypadku okazuje się najczęściej leczenie laserowe, a w przypadku obecnego obrzęku plamki z wyboru stosuje się zastrzyki do wnętrza gałki ocznej z preparatów anty-VEGF lub implanty steroidowe.

Retinopatia cukrzycowa - objawy, początek choroby, przebieg

Jak sama nazwa wskazuje, retinopatia jest schorzeniem, które ma związek z cukrzycą i jest jej bezpośrednim następstwem. To zarazem jedna z częściej diagnozowanych chorób okulistycznych nie tylko u osób po 60. roku życia, ale także u młodych ludzi, dlatego tak istotne jest, aby odpowiednio szybko ją zdiagnozować i wdrożyć odpowiednie leczenie. Jakie mogą być objawy i jak je rozpoznać?

Retinopatia cukrzycowa - rozwój choroby

W wyniku postępowania choroby dochodzi do uszkodzenia naczyń krwionośnych w obrębie siatkówki. Retinopatia diagnozowana jest u osób zmagających się z cukrzycą zarówno typu pierwszego jak i drugiego, często bywa pierwszym objawem tej choroby, a okulista jest pierwszym lekarzem mogącym postawić diagnozę cukrzycy.

Schorzenie to rozwija się wraz z postępującą cukrzycą, a pierwsze objawy nie są widoczne od razu. Pierwsze symptomy najczęściej pojawiają się po około 5 latach trwania cukrzycy. Istnieją również inne czynniki ryzyka, które mogą potęgować zmiany na dnie oka towarzyszące temu schorzeniu. Mowa tu ciąży oraz okresie dojrzewania.

Objawy retinopatii cukrzycowej

Do głównych objawów klinicznych sugerujących rozwój choroby zalicza się obrzęk siatkówki, który jest szczególnie widoczny w okolicy plamki żółtej znajdującej się na dnie oka. Pacjentowi zaczynają towarzyszyć postępujące problemy z widzeniem w nocy oraz z bliska , a także spadek ostrości wzroku w ciągu dnia. Okulista badający oko może również zauważyć nieprawidłowości w naczyniach oraz nowo powstałe patologiczne naczynia krwionośne na powierzchni siatkówki oraz nerwu wzrokowego, co jest wyraźnym sygnałem, że ze wzrokiem jest poważnie zagrożony. Na zmiany tego typu warto reagować jak najwcześniej, aby nie doszło do pogłębiania się komplikacji z prawidłową pracą oka, bowiem znaczna część nich pozostawia nieodwracalne zmiany w widzeniu chorego .

Nieostre czy słabe widzenie w ciemności to nie jedyne towarzyszące objawy. W przypadku, gdy oko przystosowuje się do widzenia w jasnych pomieszczeniach przez dłuższy czas niż zazwyczaj, również możemy mieć do czynienia z postępującą retinopatią. Ciemna plamka w polu widzenia podobnie może sugerować problemy z siatkówką.

Jak przebiega schorzenie?

Retinopatia cukrzycowa w dużej mierze początkowoprzebiega bezobjawowo, a chory nie odczuwa wyraźnego bólu czy dyskomfortu. Z czasem mogą pojawić się wymienione wcześniej objawy, które powinny skłonić do wizyty w gabinecie okulistycznym, gdyż nie leczone zmiany mogą prowadzić do trwałej ślepoty.. Diabetykom zaleca się regularną obserwację oraz uczestniczenie w badaniach profilaktycznych, które powinny odbywać się co najmniej raz do roku.