AMD - Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem

Zwyrodnienie Plamki związane z wiekiem (AMD - Age-related Macular Degeneration) jest przyczyną ciężkiego, centralnego uszkodzenia wzroku u osób starszych. Choroba powiązana jest ściśle z czynnikami genetycznymi i środowiskowymi. Patogenezę AMD cechuje wieloczynnikowy charakter. Obejmuje ona złożone interakcje między czynnikami metabolicznymi, naczyniowymi, genetycznymi i środowiskowymi, ale wciąż pozostaje nie do końca wyjaśniona. Choć w obrazie choroby obserwuje się zmiany w obrębie kompleksu anatomiczno-funkcjonalnego (fotoreceptory, nabłonek barwnikowy siatkówki, błona Brucha, warstwa choriokapilarów), to ich istotę stanowi postępujące zwyrodnienie i atrofia komórek, głównie warstwy barwnikowej, prowadzące do nieodwracalnego uszkodzenia fotoreceptorów.

AMD dotkniętych jest 11 milionów ludzi na świecie i jest najczęstszą przyczyną ślepoty u osób po 60 roku życia. Dlatego też prowadzone są obecnie intensywne badania nad tą chorobą i metodami jej zwalczania. Klinicznie AMD dzieli się na 2 grupy: suchą i wilgotną (neowaskularną, mokra). Ciężkie uszkodzenie wzroku jest częściej związane z postacią mokrą i dotyczy około 15% wszystkich chorujących z powodu zwyrodnienia plamki. W tej postaci charakterystyczne jest tworzenie się nieprawidłowych naczyń krwionośnych w okolicy plamkowej. Naczynia te powodują lokalne bliznowacenie tkanki, zniszczenie widzenia centralnego.

Nie ma niezawodnej terapii zarówno postaci suchej jak i wysiękowej. Uznawaną za złoty standard leczenia w chwili obecnej w postaci wysiękowej jest terapia doszklistkowa preparatów antyangiogennych (anty-VEGF)-  zarejestrowane są 2 preparaty  ranibizumab (Lucentis) oraz aflibercept (Eylea), których działanie jest zbliżone, różnią się jedynie częstotliwością iniekcji- Eylea ze względu na czas utrzymywania się w oku możemy stosować nawet co 2 miesiące. Umożliwia zdecydowanie rzadsze wizyty kontrolne pacjenta w gabinecie okulistycznym.  Terapia ta daje nadzieję chorującym na co najmniej zatrzymanie procesu chorobowego, a w niektórych przypadkach obserwowana jest także poprawa widzenia.

Leczenie wysiękowej postaci AMD (Age-related Macular Degeneration)

Zwyrodnienie plamki żółtej to przewlekła choroba, która z czasem doprowadza do upośledzenia widzenia, a w konsekwencji w niektórych przypadkach nawet zupełnej utraty wzroku. Medycyna wyróżnia dwie postaci AMD: suchą oraz wysiękową (mokrą).

W pierwszym przypadku mamy do czynienia z odmianą częściej występującą i o łagodniejszym przebiegu. Gorzej, jeśli zwyrodnienie plamki żółtej rozwinie się na tyle, aby przejść w postać wysiękową (rzadszą, ale zdecydowanie dramatyczniej przebiegającą). W postaci tej dochodzi do rozrostu nieprawidłowych naczyń krwionośnych w oku, nieodwracalnie niszczących strukturę siatkówki w plamce, która to odpowiada za naszą najlepszą ostrość wzroku i widzenie centralne. Rozrastające się stopniowo naczynia doprowadzają początkowo do powstania zniekształceń obrazu i krzywienia linii, z czasem przybierają postać ciemnej plamy w środku pola widzenia. Patologiczne naczynia mają nieprawidłową budowę, co czyni je bardzo kruchymi, dlatego też często ulegają pęknięciu powodując wylewy krwi, które dodatkowo pogarszają stan siatkówki. W przypadku aktywnych naczyń nawet tak błahe zdarzenia jak kichnięcie czy wstanie z łóżka może spowodować krwawienie.

Wysiękowa postać AMD – jak wygląda leczenie?

Wszelkiego typu niepokojące symptomy, takie jak zniekształcenia obrazu, pojawienie się ciemnej plamy w polu widzenia, kłopoty z czytaniem czy problem z rozróżnianiem kolorów, powinny skłonić do wizyty w specjalistycznym gabinecie okulistycznym. Na miejscu wykonane zostaną badania, które określą stadium choroby i pozwolą wybrać odpowiednią formę leczenia. W przypadku wysiękowej postaci zwyrodnienia plamki żółtej istnieje skuteczna metoda, która jest w stanie zahamować postęp choroby, a gdy postawimy rozpoznanie odpowiednio wcześnie, możliwa bywa nawet poprawa ostrości wzroku. Obecnie w medycynie stosuje się terapię anty-VEGF, która polega na podawaniu leków dopasowanych na podstawie wcześniej przeprowadzonych badań. To m.in.:

• Lucentis - preparat przeznaczony do leczenia AMD m.in. w postaci wysiękowej. Zawiera substancję o nazwie ranibizumab. Stosowany co miesiąc, do momentu unieczynnienia nieprawidłowych naczyń, a tym samym zminimalizowania objawów towarzyszących AMD.
• Eylea - preparat przeznaczony do leczenia AMD w postaci wysiękowej, który zawiera aflibercept (rekombinowane białko fuzyjne). Jego celem jest głównie próba zablokowania czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego i tym samym zahamowanie postępu choroby. Jego czas działania w oku trwa do 8 tygodni, więc po okresie początkowego intensywnego leczenia można podawać go rzadziej niż Lucentis.
• Beovu – preparat przeznaczony do leczenia AMD w postaci wysiękowej, zawierający substancję czynną brolucizumab. Celem działania jest także zahamowanie wzrostu nieprawidłowych naczyń krwionośnych. Jego przewagą nad poprzednio wymienionymi lekami jest częstość podawania- po okresie wysycania odstępy między iniekcjami można wydłużać nawet do 4 miesięcy.

Ostateczny dobór metody w przypadku zwyrodnienia plamki żółtej zależy od wyników badań. Podczas podawania leku należy pozostać pod kontrolą specjalisty- zwłaszcza w pierwszych 2 latach leczenia ważne, by wizyty były odbywane regularnie.