Pierwsze objawy jaskry

Choroby oczu stanowią istotny problem zdrowotny, który wpływa na jakość życia i zdolność do samodzielnego funkcjonowania. Jednym z poważniejszych schorzeń, które mogą prowadzić do trwałej utraty wzroku, jest jaskra. Istotą tego stanu jest wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego, które wywiera nacisk na nerw wzrokowy, powodując jego stopniowe uszkodzenie. W tym przypadku istotna jest wczesna diagnoza oraz skuteczny plan leczenia. Dlatego zrozumienie pierwszych symptomów, które mogą wskazywać na rozwój choroby nerwu wzrokowego, jest niezbędne dla specjalistów medycznych oraz osób narażonych na to ryzyko.

Czym jest i jak powstaje jaskra?

Jest to choroba oczu charakteryzująca się uszkodzeniem nerwu wzrokowego, często spowodowanym wzrostem ciśnienia wewnątrzgałkowego. Mechanizm powstawania jaskry związany jest z zaburzeniami krążenia cieczy wodnistej w oku. To ona odżywia tkanki oka i odprowadza produkty przemiany materii. Zwykle odpływa przez kąt przesączania do naczyń krwionośnych. Jeśli zostanie on zamknięty lub ulegnie zatkaniu, ciecz wodnista gromadzi się w oku, powodując wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego. Wysokie ciśnienie wywiera nacisk na nerw wzrokowy, co prowadzi do jego uszkodzenia i w konsekwencji może skutkować utratą wzroku.

Przyczyny powstawania jaskry są zróżnicowane. Mogą być związane z genetyką, wiekiem, czynnikami sercowo-naczyniowymi, a także innymi chorobami oczu czy urazami. W przypadku jaskry wtórnej przyczyny są bardziej oczywiste i wynikają z innych schorzeń lub stanów zapalnych oka czy długoterminowego stosowania sterydów. Z kolei w jaskrze pierwotnej przyczyna nie zawsze jest jasna, ale podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe jest głównym czynnikiem ryzyka. Jaskra wrodzona ma podłoże genetyczne i występuje już u niemowląt i małych dzieci.

Jaskra – objawy początkowe, czyli na co zwrócić uwagę

Pierwsze objawy jaskry mogą być subtelne i często pozostają niezauważone przez długi czas, co czyni tę chorobę szczególnie niebezpieczną. Charakterystycznym symptomem jest postępujące zawężenie pola widzenia, które wynika z uszkodzenia nerwu wzrokowego. Inne początkowe objawy obejmują obniżenie ostrości widzenia, światłowstręt, łzawienie oczu, mroczki lub tęczowe okręgi wokół źródeł światła, a także trudności z przystosowaniem się wzroku do ciemności. Jeśli ciśnienie wewnątrzgałkowe gwałtownie wzrasta, mogą pojawić się silne bóle oka i głowy, nudności oraz wymioty.

Ponieważ jaskra często rozwija się powoli i bez wyraźnych objawów, zaleca się regularne badania okulistyczne, zwłaszcza dla osób z czynnikami ryzyka, takimi jak wiek powyżej 40 lat, historia jaskry w rodzinie, cukrzyca czy nadciśnienie tętnicze. Szybkie zdiagnozowanie jaskry jest kluczowe dla skutecznego leczenia i zapobiegania dalszemu uszkodzeniu wzroku.

Atak jaskry to nagły i poważny stan, który wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej. Głównym objawem jest gwałtowny wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego, który może osiągnąć poziom nawet 50-100 mmHg. Towarzyszy temu szereg symptomów, takich jak silny ból oka i głowy, nudności, wymioty, zaczerwienienie gałki ocznej, a także zaburzenia widzenia, w tym widzenie tęczowych kół wokół źródeł światła. Ostry ból może promieniować do czoła, skroni lub szczęki. Gałka oczna staje się twarda w dotyku, a źrenica poszerzona lub przybiera nieregularny kształt.

Ostry atak jaskry może prowadzić do trwałego uszkodzenia nerwu wzrokowego, a nawet do utraty zdolności widzenia, dlatego natychmiastowa pomoc medyczna jest kluczowa. Leczenie ostrego ataku jaskry zwykle rozpoczyna się od farmakoterapii, aby obniżyć ciśnienie wewnątrzgałkowe. Następnie przeprowadza się irydotomię laserową, która polega na wykonaniu otworu w tęczówce, aby ułatwić odpływ cieczy wodnistej i obniżyć ciśnienie w oku.

Jeśli wystąpią objawy ostrego ataku jaskry, osoba chora powinna zachować pionową pozycję ciała i unikać zasłaniania oka, ponieważ to może pogorszyć stan. Czas ma istotne znaczenie, dlatego należy jak najszybciej zgłosić się do szpitala na ostry dyżur okulistyczny.

Jak wygląda leczenie jaskry?

Leczenie jaskry ma na celu obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego i zatrzymanie postępu uszkodzenia nerwu wzrokowego. Może obejmować farmakoterapię, zabiegi laserowe i operacje chirurgiczne. W terapii farmakologicznej stosuje się krople do oczu zawierające substancje, które zmniejszają produkcję cieczy wodnistej lub ułatwiają jej odpływ. Leki stosowane w leczeniu jaskry to m.in. beta-blokery, prostaglandyny i inhibitory anhydrazy węglanowej. Terapia ta wymaga regularnego przyjmowania środków do końca życia.

Zabiegi laserowe mają za zadanie poprawić odpływ cieczy wodnistej i obniżyć ciśnienie wewnątrzgałkowe. Do najczęściej stosowanych należą selektywna trabekuloplastyka laserowa (SLT), która udrażnia beleczkowanie, oraz wspomniana irydotomia laserowa, polegająca na wykonaniu otworu w tęczówce, by ułatwić odpływ cieczy wodnistej z komory tylnej do przedniej.

Chirurgiczne metody leczenia jaskry to m.in. trabekulektomia, polegająca na utworzeniu nowej drogi odpływu cieczy wodnistej oraz implantacja urządzeń drenujących. Te metody stosuje się w przypadkach, gdy farmakoterapia i laseroterapia są nieskuteczne lub gdy jaskra jest zaawansowana.

Diagnoza jaskry wymaga specjalistycznych badań, takich jak perymetria (badanie pola widzenia), pomiary ciśnienia wewnątrzgałkowego, gonioskopia (badanie kąta przesączania) oraz koherencyjna tomografia optyczna (OCT), która pozwala ocenić uszkodzenia nerwu wzrokowego i komórek siatkówki. Regularne badania są ważne dla monitorowania postępu choroby i oceny skuteczności leczenia.

Regularne badania okulistyczne są niezbędne, szczególnie dla osób z czynnikami ryzyka, takimi jak wiek powyżej 40 lat, historia jaskry w rodzinie czy cukrzyca. Jeśli pojawią się objawy sugerujące jaskrę, niezwłoczna interwencja medyczna może zapobiec postępowi choroby. W przypadku ostrego ataku jaskry i nagłego wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego szybka reakcja jest konieczna, aby uniknąć trwałego uszkodzenia nerwu wzrokowego.